Waar bemoeien we ons mee?
Boodschappen vliegen je vandaag de dag om de oren. Iedereen heeft continu te maken met allerlei uitingen, van grootschalige marketing tot signalen die vertrouwelijk en intiem zijn. En iedereen probeert onderscheid te maken: is dit vooral gericht op het belang van de afzender of zijn de bedoelingen vriendelijk en meelevend?
Sommige uitlatingen zijn onderhevig aan strafrecht: haatzaaien, belediging, laster. In andere gevallen valt een uitspraak onder de vrijheid van meningsuiting. Vrijheid-blijheid is een groot goed, dat wordt begrensd door respect en anderzijds door besef van eigenbelang. Wij hebben geen oordeel over het morele recht om te liegen, bijvoorbeeld over je waardering voor het nieuwe behang van je schoonouders of het talent van je kinderen.
Werkproces
Bij het maken van blogstukken gaan we als volgt te werk.
We zoeken dagelijks naar publieke uitspraken van personen en organisaties. We nemen een uitspraak in behandeling wanneer:
- de uitspraak van maatschappelijk belang is
- het onderwerp geen specifieke deskundigheid vergt, iedere burger of consument kan er een mening over vormen.
Bijvoorbeeld: als het om corona gaat behandelen we niet de ernst van het virus, het besmettingsrisico en de vaccinatie, maar wel de politiek-bestuurlijke aspecten, zoals de controlerende rol van de Kamer en de uitleg over de regelgeving - er voldoende zekerheid is dat de uitspraak inderdaad door de zender is gedaan. We gaan hiervan uit als de zender de uitspraak via eigen kanalen heeft verspreid of niet binnen een etmaal reageert op verspreiding via andere kanalen
- er mogelijk sprake is van een onvoldoende score op meer dan een van de drie criteria: waarheid, geloofwaardigheid en waarde
- er een hypothese kan worden gevonden over de toedracht van de uitspraak.
We kiezen ook een categorie:
- historisch voor uitspraken die de geschiedenis hebben veranderd
- markant voor onomwonden voorbeelden
- anekdotisch voor verhalen die vertedering of humor hebben
- fictief voor verhalen die zijn verzonnen (door een fictieschrijver)
- actueel voor uitspraken van de laatste week
- recent voor uitspraken van de laatste zes weken.
Daarna gaan we als volgt te werk:
- we maken onderscheid tussen feiten en interpretaties
- we zijn mild voor mensen en hard op feiten
- we kijken naar de behoeften van alle betrokkenen, met name de zender (degene die de uitspraak doet) en de ontvangers (degenen voor wie de uitspraak relevant is)
- we gebruiken het woord leugenaar alleen in algemene zin. Het is de persoonlijke vrijheid van iedere sitebezoeker op basis van een of meer van onze blogstukken iemand al dan niet tot leugenaar te bestempelen
- we volgen systematisch een aantal stappen om te komen tot een score voor waar, geloofwaardig en waardevol
- naast uitspraken vanuit politiek en bedrijfsleven nemen we soms ook beeldvorming in de media onder de loep, bijvoorbeeld in een commentaar of in een artikel. We kijken dan naar de zorgvuldigheid, zoals toepassing van hoor-en-wederhoor, compleetheid, onderbouwing
- we kijken daarbij specifiek naar een van de zes doelgroepen
- we geven zender en ontvanger advies over omgaan met de gedane uitspraak.
